بهترین روش های صحیح مطالعه برای دانش‌آموزان و کنکوری‌ها
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
انتخاب روش های مطالعه صحیح بخش مهمی از فرایند یادگیری بوده که ممکن است در برخی مواقع، توسط دانش‌آموزان و والدین آن‌ها جدی گرفته نشود. روش مطالعه درست و مناسب به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا به حداکثر پتانسیل یادگیری خود دست پیدا کنند؛ درحالی‌که یک روش غلط تمام زحمت‌های شما را از بین می‌برد و جلوی پیشرفت را می‌گیرد.
تحقیقات نشان داده است که بیش از 80 درصد دانش‌آموزان از روش بازخوانی برای یادگیری دروس خود استفاده می‌کنند. بازخوانی، حداقل بازدهی را برای یادگیری دارد. در سال‌های اخیر، دانشمندان برتر دنیا روش های مطالعاتی جدیدی را توسعه داده‌اند که می‌تواند یادگیری را به طور چشمگیری افزایش دهد. در ادامه این مقاله از پانسیون مطالعاتی فرهنگ همراه ما باشید تا شما را با روش های صحیح مطالعه برای دانش آموزان بیشتر آشنا کنیم.
بهترین شرایط مطالعه کدام است؟
قبل از یادگیری روش های مطالعه صحیح ، چند نکته مهم و مشترک را به‌عنوان اصول اولیه بیان می‌کنیم:
مکان مناسب برای مطالعه انتخاب کنید
بخشی از اتاق یا کتابخانه می‌تواند مکان مناسبی باشد. در این مکان هیچ‌چیز نباید حواس شما را پرت کند. رفت‌وآمد افراد، صداهای بلند و وسایل مختلف همه باعث ازبین‌رفتن تمرکز می‌شوند. لازم نیست که همیشه در یک جای مشخص مطالعه کنید، سه یا چهار مکان را انتخاب کنید و بین آن‌ها جابه‌جا شوید تا کمی تنوع هم داشته باشید.
عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید
برخی از عوامل حتی در یک مکان مناسب مطالعه می‌توانند تمرکز شما را از بین ببرند و یادگیری را کاهش دهند. دسترسی به اینترنت، بازی با گوشی و حتی درس‌خواندن با یک دوست صمیمی می‌توانند باعث حواس‌پرتی شوند.
برای خود زمان‌های استراحت تعیین کنید
تحقیقات نشان داده است استراحت‌های 15 تا 20 دقیقه به‌ازای هر 50 دقیقه مطالعه می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. استراحت تنها به معنی خوابیدن نیست. در زمان استراحت می‌توانید کمی پیاده‌روی کنید، موسیقی گوش دهید، با یک دوست هم‌صحبت شوید، غذا بخورید، دوش بگیرید و حتی مدیتیشن کنید.
برای هر جلسه هدف تعیین کنید
برای هر جلسه، مطالعه خود هدف تعیین کنید. این هدف می‌تواند بر اساس زمان یا محتوای درسی تعیین شود. سعی کنید به طور واقع‌بینانه و باتوجه‌به توانایی‌های خود، اهداف را مشخص کنید. در ابتدای کار اگر به اهداف نرسیدید، ناامید نشوید. یادگیری برخی دروس ممکن است بیش از حد انتظار طول بکشد. در این شرایط زمان بیشتری در نظر بگیرید و در فواصل مشخص استراحت کنید.
اگر به هدف رسیدید، به خود پاداش دهید
برای رسیدن به اهداف مطالعاتی، پاداش تعیین کنید. این کار باعث ایجاد عادات خوبی می‌شود. پاداش‌های کوچکی مثل خوردن شکلات، رفتن به کافی‌شاپ یا دیدن بخشی از سریال موردعلاقه شما انتخاب‌های مناسبی هستند.
یک گروه مطالعه درست کنید
یکی از ارکان مهم در روش های مطالعه صحیح ، تشکیل گروه‌های مطالعاتی است. در این گروه‌ها اعضا به هم کمک می‌کنند تا مسائل دشوار را حل کنند و برای دستیابی به هدف مطالعاتی مسئول باشند.
در هنگام مطالعه، مباحث مهم را با زبان خود تکرار کنید
بعد از خواندن یک مبحث درسی سعی کنید آن را با لحن و کلمات ساده و عامیانه برای خود توضیح دهید. بیان هر موضوعی هرچند هم سخت باعث درک بهتر آن می‌شود و به مغز کمک می‌کند تا آن را بهتر به یاد آورد.
از دیگران کمک بخواهید و سؤال بپرسید
ممکن است توضیحات کتاب در مورد موضوع خاصی را به‌خوبی متوجه نشوید، در این زمان بهترین راه کمک‌گرفتن از دیگران است. معلم، استاد، دستیار آموزشی یا یکی از اعضای تیم مطالعاتی می‌توانند موضوع را به شکل دیگری برای شما توضیح دهند تا قابل‌درک باشد. اگر این موارد هم مشکل شما را حل نکرد بهتر است در کلاس های نیمه‌خصوصی (VIP) شرکت کنید.
از آزمون‌های آزمایشی استفاده کنید
انجام امتحان و آزمون‌های آزمایشی یکی از روش‌های مفید برای یادگیری و حفظ اطلاعات است. شرکت یا انجام این آزمون‌ها به شما کمک می‌کند تا شکاف‌های اطلاعاتی خود را پیدا کنید و اضطراب ناشی از امتحان را هم کم کنید.
مراقب سلامتی خود باشید
مغز عضو مهمی از بدن است. برای یادگیری بهتر باید مغزی سالم داشته باشید. ورزش‌کردن، خوردن غذاهای سالم و خواب منظم و به‌اندازه سه رکن اساسی برای داشتن مغز سالم هستند.
بزرگ‌ترین مانع درس‌خواندن چیست؟
هر دانش‌آموزی در برخی زمان‌ها ممکن است مشکلاتی را تجربه کند که مانع درس‌خواندن شوند. غلبه بر این مشکلات بخشی از فرایند یادگیری است و شما نباید نگران آن‌ها باشید؛ چون شما تنها نیستید.
از جمله بزرگ‌ترین موانع درس خواندن دانش‌آموزان باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- انگیزه پایین: مهم‌ترین مانع درس خواندن دانش‌آموزان، نداشتن انگیزه است. برای حل این مشکل باید دلایل بی‌انگیزه بودن به‌درستی بررسی و کشف شوند. کمک‌گرفتن از مشاوره تحصیلی به شما کمک می‌کند تا دلایل ایجاد این مشکل را شناسایی و برطرف کنید.
- حواس‌پرتی زیاد: گوشی‌های هوشمند، بازی‌های ویدئویی رسانه‌های اجتماعی و… همگی باعث حواس‌پرتی می‌شوند. همان‌طور که گفتیم انتخاب یک محیط آرام برای مطالعه می‌تواند حواس‌پرتی شما را کم کند.
- مشکل در تمرکز: دلیل تمرکز نداشتن را هم می‌توان تلفن‌های هوشمند، بازی‌های ویدئویی و شبکه‌های اجتماعی معرفی کرد. برای تمرکز بیشتر سعی کنید استفاده از این وسایل را محدود و تا حد ممکن از آن‌ها دوری کنید.
- مشکل مدیریت زمان و به‌خاطر سپردن دروس: به‌خاطر سپردن دروس زمان زیادی نیاز دارد و این موضوع باعث می‌شود بسیاری از دانش‌آموزان در مدیریت زمان دچار مشکل شوند. استفاده از روش های مطالعه صحیح و مدیریت زمان مثل تکنیک پومودورو می‌تواند این مشکل شما را حل کند. در بخش‌های بعدی بیشتر درباره این تکنیک صحبت می‌کنیم.
- علاقه نداشتن به درس‌ها و مباحث: علاقه یا مهارت نداشتن در یک درس یا بی‌معنی دانستن مطالعه آن برای همه ما پیش می‌آید. تنها روش غلبه بر این احساسات، صرف زمان بیشتر برای یادگیری این درس‌ها و مباحث است.
- نداشتن منابع مناسب: موفقیت تحصیلی به داشتن منابع مناسب متکی است. برای موفقیت از معلم خود بپرسید که به چه کتاب یا منابع مطالعاتی نیاز دارید تا در امتحانات خود موفق شوید.
- نداشتن برنامه‌ریزی مناسب و سازمان‌دهی: ایجاد تعادل بین یادگیری و سرگرمی مشکل است. این موضوع باعث می‌شود شما زمان کافی برای تکرار، تمرین و اجرای روش های مطالعه صحیح نداشته باشید. در اینجاست که باز هم باید از روش‌های مدیریت زمان کمک بگیرید. روش مطالعه سریع و دقیق مثل SQ4R هم در شرایط اضطراری مثل شب‌های امتحان هم می‌توانند به شما کمک کنند.
- عمل‌نکردن: یکی دیگر از مشکلاتی که دانش‌آموزان با آن درگیر هستند، عمل‌نکردن به روش های مطالعه صحیح و استفاده‌نکردن از دانش جدیدی است که در این مورد کسب کرده‌اند. حضور در گروه مطالعاتی و حتی پانسیون مطالعاتی تا حد زیادی می‌تواند برای غلبه بر این مشکل به شما کمک کند.
چرخه مطالعه چیست؟
چرخه مطالعه یک فرایند پنج مرحله‌ای است که می‌توانید از آن برای بهبود حافظه و یادگیری خود استفاده کنید. چرخه مطالعه به یادگیری شما چهارچوب می‌دهد تا تمام ابعاد یک موضوع را به یاد بگیرید. این روش شامل مراحل زیر است:
- پیش‌خوانی دروس: قبل از رفتن به کلاس، یک‌بار درس جدید را بخوانید. فصل را مرور کنید و با اصطلاحات و کلمات کلیدی آن آشنا شوید.
- شرکت در کلاس‌ها و یادگیری از معلم: در کلاس شرکت کنید تا معلم به شما آموزش دهید. در این مرحله پیش‌خوانی به شما کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری داشته باشید و بدانید که چه چیزهایی را باید یادداشت کنید.
- مرور درس‌ها: بعد از کلاس و در همان روز یک‌بار مطلب تدریس شده را مرور کنید. این جلسه مطالعه نباید طولانی و زیاد دقیق باشد، فقط یک جمع‌بندی سریع و خلاصه دروس نیاز است. این کار به شما کمک می‌کند تا موضوعاتی که به‌خوبی یاد نگرفته‌اید را شناسایی کنید تا در جلسه بعدی از معلم بپرسید.
- مطالعه دروس: تکالیف خود را مطالعه و آن‌ها را کامل کنید. شما باید یک برنامه روزانه برای این کار داشته باشید. این کار نباید زیاد طول بکشد.
- بررسی یادگیری‌ها: آخرین مرحله از چرخه مطالعه و بسیار مهم است که ممکن است خیلی از دانش‌آموزان از انجام آن صرف‌نظر کنند. اطلاعات خود را چک کنید. آیا همه چیز را یاد گرفته‌اید؟ آیا روش های مطالعه صحیح بوده است؟ آیا می‌توانید به تمام سؤالات یا مسائل مربوط به این مبحث جواب دهید؟ و…
بهترین روش های مطالعه صحیح برای کنکور و امتحان کدام است؟
بعد از بررسی چرخه مطالعه باید به سراغ تکنیک‌هایی که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، برویم. هدف شما از مطالعه این مقاله تحقیق در مورد روش های مطالعه و یادگیری بهترین روش های مطالعه صحیح است تا حافظه بلندمدت خود را تقویت کنید؛ اما باید بدانید تکنیک‌های یادگیری مناسب برای هر دانش‌آموز با دیگری متفاوت است. اگر روش مطالعه‌ای برای دوست شما مؤثر بوده است، ممکن است برای شما مؤثر نباشد.
باتوجه‌به این موضوع در ادامه 7 تکنیک تأیید شده و معتبر از روش های مطالعه صحیح برای دانش آموزان را به شما معرفی می‌کنیم:
1. روش فاینمن
این روش توسط فیزیک‌دان برنده جایزه نوبل ریچارد فاینمن توسعه‌یافته است و بر اساس یک ایده ساده شکل‌گرفته است. این ایده ساده می‌گوید: بهترین راه یادگیری هر موضوعی، آموزش آن به یک کودک کلاس ششم است.
یادگیری به روش فاینمن در ابتدا ممکن است آسان به نظر برسد؛ اما توضیح‌دادن همه مسائل برای یک کودک کار دشواری است. برای این کار باید هر موضوع را به زیرموضوعات مختلف تقسیم کنید و آن‌ها را به زبان ساده توضیح دهید. واضح است تا زمانی که به درس، کاملاً مسلط نشوید نمی‌توانید آن را برای یک کودک توضیح دهید.
2. روش مطالعه SQ3R
این روش مطالعه در سال 1946 توسط فرانسیس پی‌رابینسون ابداع شد. SQ3R یک تکنیک مطالعه اثبات شده است که با اکثر موضوعات درسی سازگار است که می‌توان از آن برای مطالعه سریعتر، بهتر و ساختارمند استفاده کرد. این روش مخفف کلمات Survey، Question، Read، Recite و Review است و برای مواقعی مناسب است که شما زمان کمی دارید و منبع اصلی امتحان هم کتاب‌درسی است.
روش SQ3R یکی از روش هایی برای یادگیری سریعتر است تا نکات کلیدی را در شب امتحان خلاصه کنید و نمره قابل‌قبول بگیرید؛ اما اشکالاتی هم دارد. این اشکالات باعث شده تا روش‌های مطالعاتی دیگر برای یادگیری عمیق به SQ3R ترجیح داده شوند.
3. درس خواندن به سبک پس ختام (SQ4R)
SQ4R یک روش مطالعه است که بر پایه SQ3R شکل‌گرفته است. محققان، توماس و رابینسون در سال 1972 این روش را توسعه دادند. این روش برای یادگیری موضوعات جدید مناسب است. از SQ4R برای بهبود درک مطلب استفاده می‌شود و می‌تواند به دانش‌آموزانی که مشکل خواندن دارند، بسیار کمک کند.
این روش شش مرحله دارد: پیش‌نمایش، پرسش، خواندن، بازتاب، بازخوانی و مرور. این روش نه‌تنها برای دانش‌آموزانی که مشکل خواند دارند؛ بلکه برای همه کسانی که می‌خواهند درک مطلب عمیق‌تری داشته باشند مفید است. SQ4R هنوز هم یک استراتژی مفید برای افزایش حافظه و حفظ اطلاعات است؛ روش های مطالعه بهتری هم وجود دارند که می‌توانند به استراتژی اصلی به شما در یادگیری بیشتر کمک کنند.
4. روش مطالعه پومودورو
روش مطالعه پومودورو یک تکنیک مدیریت زمان است که یادگیری آن برای دانش‌آموزان کنکوری می‌تواند بسیار مفید باشد. در این روش شما از یک تایمر برای تقسیم‌بندی زمان به بازه‌های 25 دقیقه (یا 45 دقیقه) استفاده می‌کنید که به هر بازه جلسه پومودورو گفته می‌شود. پس از هر جلسه پومودورو شما یک استراحت 5 دقیقه (یا 15 دقیقه) دارید که در این مدت کم کاملاً از مطالعه فاصله می‌گیرید. با تمام‌شدن 4 جلسه پومودورو می‌توانید 15 تا 30 دقیقه استراحت کنید.
استفاده از این تکنیک مدیریت زمان مزیت‌های زیر را دارد:
- روش ساده‌ای است.
- شما را مجبور می‌کند وظایف و فعالیت‌های روزمره خود را مشخص کنید.
- امکان ردیابی زمان صرف شده برای همه کارها را به شما می‌دهد.
- باعث تمرکز می‌شود.
متأسفانه، این روش برای مطالعه دروسی که نیاز به تمرکز طولانی و بدون وقفه دارند، مناسب نیست.
5. سیستم لایتنر
لایتنر یک روش یادگیری ساده و مؤثر است که استراتژی یادگیری آن مبتنی بر فلش کارت است. این روش توسط سباستین لایتنر در سال 1972 توسعه پیدا کرد. در حال حاضر این روش، پایه و اساس تمام روش‌های یادگیری بر مبنای فلش کارت است.
در این روش ابتدا باید فلش کارت‌های مود نیاز را درست کنید. روی فلش کارت سؤال و پشت آن پاسخ نوشته می‌شود. برای نگهداری کارت‌ها از سه جعبه استفاده و آن‌ها را شماره‌گذاری کنید. در ابتدا همه کارت‌ها را داخل جعبه شماره یک بگذارید. سؤالات را بردارید و سعی کنید به آن‌ها جواب دهید. اگر سؤال را درست جواب دادید، کارت را در جعبه شماره دو قرار دهید. این کار را ادامه دهید تا همه کارت‌های جعبه شماره یک را یک‌بار بخوانید.
بعد از این کار تعدادی کارت در جعبه شماره یک و دو وجود دارد. یک‌بار دیگر این کار را تکرار کنید. اگر سؤال جعبه دو را درست جواب دادید کارت را در جعبه شماره 3 قرار دهید. نکته مهم این است که کارت‌ها از جعبه شماره یک به دو و سپس به سه می‌رود؛ اما حرکت برعکس نخواهند داشت. لایتنر هم یکی از روش های مطالعه صحیح است.
6.روش های صحیح مطالعه، تکرار فاصله‌دار
تکرار فاصله‌دار، تمرین فاصله‌دار، تمرین درهم یا بازیابی بافاصله یکی از بهترین روش های مطالعه صحیح است که جلسات مطالعه را به فواصل زمانی مشخص تقسیم می‌کند. تکرار فاصله‌دار یک مفهوم ساده است؛ اما برای اکثر دانش‌آموزان می‌تواند باعث بهبود چشمگیر یادگیری شود.
برای آموزش این روش از یک مثال استفاده می‌کنیم. فرض کنید 36 روز دیگر امتحان دارید و اولین روز مطالعه شما از امروز شروع می‌شود. باتوجه‌به متد تکرار فاصله‌دار، جلسات مطالعه شما باید به‌صورت زیر باشد:
- جلسه اول: روز اول
- جلسه دوم: روز هفتم
- جلسه سوم: روز شانزدهم
- جلسه چهارم: روز سی و پنجم
- تاریخ امتحان: ورز سی و ششم
این روش به‌جای متمرکزکردن مطالعه در دوره زمانی کوتاه از شما می‌خواهد که با مرور و یادآوری اطلاعات در فواصل زمانی بهینه، مطالب را به‌خاطر بسپارید. این روش یکی از محبوب‌ترین روش های مطالعه صحیح است؛ چون تمام دانش به‌دست‌آمده در مورد مغز و حافظه را با هم ترکیب کرده است.
7. روش یادگیری فراخوان فعال
فراخوان فعال، یادآوری فعال، تمرین بازیابی و آزمایش تمرین، نام‌هایی است که برای این روش استفاده می‌شوند. فراخوان فعال یک تکنیک مطالعه است که شامل یادآوردن فعالانه اطلاعات (به‌جای خواندن یا بازخوانی) با آزمایش مکرر خودتان است.
یادآوری فعال به شما کمک می‌کند تا به امتحان، تست و آزمایش از زاویه دیگری نگاه کنیم. در این روش با استفاده از فلش کارت‌ها، سؤالات خودساخته و تست‌های تمرینی برای خودآزمایی استفاده می‌شود تا مغز شما اطلاعات را به‌صورت مؤثرتری به‌خاطر بسپارد، حفظ و بازیابی کند. تحقیقات مختلف مشخص کرده است که یادآوری فعال بهترین روش برای موفقیت در امتحانات است.
اگر دو تکنیک تکرار فاصله‌دار و فراخوان فعال با یکدیگر ترکیب شوند، نتیجه بسیار عالی در یادگیری خواهند داشت. با ترکیب این روش‌ها می‌توانید امتحانات را بدون انباشته‌شدن درس‌ها به‌خوبی پشت سر بگذارید.
جمع بندی درباره بهترین روش مطالعه دروس
هیچ روش کاملی برای مطالعه وجود ندارد و شما باید تکنیک‌های مختلف را با استفاده از آزمون و خطا بررسی کنید. ممکن است بهترین روش های مطالعه صحیح برای شما ترکیبی از این تکنیک‌ها باشد یا حتی برای برخی دروس یک تکنیک جوابگو باشد و برای بقیه خیر. در اینجاست که انتخاب روش هایی برای یادگیری سریعتر با کمک یک مشاوره خبره کار شما را ساده‌تر می‌کند.
